Werkspoorfabriek

Aansluiten op bestaande structuur

De nieuwe hoofdentree vindt op een frisse manier aansluiting bij het al bestaande jaren 80 gebouw, dat gekenmerkt wordt door zware betonstructuren. ‘De expressieve getande vorm van de nieuwe luifel, is gebaseerd op het stramien van het gebouw. De kenmerkende betonnen kolommen zijn in een soort raster gebouwd, wij wilden daarop aanhaken’, aldus Kellerhuis. Om de bestaande wat zware en gesloten gevel wat te verzachten, is gekozen voor afgeronde, vloeiende vormen in een lichtglanzende messingtint. Deze tint is geïnspireerd op de oorspronkelijke messingkleurige letters van de signing van Buitenlandse Zaken, die voorheen aan de buitenkant van het gebouw te zien was. De witte gekromde gedeeltes van de luifel, die opvallen door hun geweven, netachtige textuur, zijn bekleed met 3D geprinte kunststof (een samenwerking met Aectual). Het materiaal, hergebruikt plastic, is 100% circulair. Wat Zecc betreft was het belangrijk het duurzaamheidsthema, dat ook binnenin het gebouw een grote rol speelt, alvast manifest te maken bij de ingang van het parlementaire gebouw.

Weerkaatsing van het water
Vanuit de hoofdentree lopen de bezoekers naar de beveiligingscheck. De scanstraten, die volledig zijn uitgevoerd in de elegante messingkleur die we reeds buiten zagen, vallen door hun discrete plaatsing in de ruimte buiten het zicht. De check is snel vergeten zodra de bezoekers de centrale hal in stappen. Met zijn hoge rasterplafond, kenmerkende slanke pilaren en de messingkleurige roltrap, is deze ruimte het indrukwekkende oriëntatiepunt van het gebouw. Door de hoge ramen sijpelt niet alleen fijn daglicht binnen; ook ervaart de bezoeker de connectie met de vijver en beplanting in de tuin. De zachte beweging van het water buiten wordt op poëtische wijze weerkaatst door de witte vlakken van het rasterplafond.

Herkenbaarheid
Om de werknemers en bezoekers van deze tijdelijke Tweede Kamervesting zich meteen thuis te laten voelen, zijn bekende elementen uit het gebouw aan het Binnenhof nagebouwd of hergebruikt. Zo zijn er de kenmerkende roltrappen die vanaf de centrale hal direct naar de plenaire zaal op de tweede etage van het gebouw leiden. Kellerhuis: ‘De route van de entree tot de plenaire zaal heeft dezelfde sequentie als op het Binnenhof. Ook de positie van de zaal is op hetzelfde niveau. Deze herkenbaarheid maakt dat je je sneller thuis voelt en als vanzelfsprekend door het gebouw navigeert.’ De voormalige Van Kleffenszaal is door Zecc omgebouwd tot plenaire zaal, de plek waar de Tweede Kamerleden na het zomerreces gaan vergaderen.

Innovatief bouwsysteem

Er is gekozen voor een innovatief, steigerloos, prefab bouwsysteem. De prefabelementen bestaan uit een houtskeletbouwdeel met isolatie, en worden afgewerkt met dunne, minerale steenstrips. Dit heeft een aantal voordelen; doordat de elementen geprefabriceerd worden is de bouwplaats schoon en steigerloos en is een woning direct na het plaatsen van de elementen wind en waterdicht. Een kraan hangt de elementen op zijn plek. De opbouw van de elementen zorgt ook voor een finke gewichts- en kostenbesparing.

Zorgvuldige detaillering

Het toepassen van een innovatief bouwsysteem vraagt om een zorgvuldige detaillering. De grootste uitdaging met dit systeem was, om met de dunne steenstrips een stevig en solide ogend gebouw te maken. We willen immers de krachtige Europese stad laten zien. Er is dan ook intensief met de fabrikant samengewerkt om dit voor elkaar te krijgen op zo’n manier dat het ook bouwkundig goed gaat. Er is veel tijd gestoken in aansluitingen en hoekoplossingen. De naden van de prefabelementen zijn weggewerkt in reliëf en schaduwvoegen. De toepassing van minerale strips gaf de mogelijkheid om een grote verscheidenheid aan ‘metselwerk’-verbanden toe te passen wat de gebouwen een grote rijkheid in architectuur oplevert. De strip zelf is groter dan een standaard waalformaat, waardoor een robuuster gevelbeeld ontstaat. Op plintniveau in de onderste twee lagen, waar de bezoeker het gebouw aanraakt of een fets tegenaan zet, is gekleurd beton gebruikt.

Samenleven
De hoge mate van sociale controle en ontmoeting is een belangrijk uitgangspunt voor het ontwerp. Dit wordt op verschillende manieren gestimuleerd. De videwoningen liggen rondom op maaiveldniveau en hebben een eigen voordeur aan de straat. Hierdoor is het gebouw aan alle kanten open, toegankelijk en levendig; hier wordt gewoond. De trappenhuizen zijn strategisch geplaatst en zijn zowel aan de straat als aan de hofzijde toegankelijk. De toegang tot kleine fetsenstallingen vindt plaats vanuit het centrale binnenhof, waardoor ontmoetingen worden gestimuleerd. De meeste buitenruimten zijn langs de galerij, aan de geluidluwe binnenzijde van de hof geplaatst. Het is een unieke oplossing die voor een levendige en sociaal veilige hof zorgt.

Tussenvoorziening

Direct naast de pergola is er een ruimte voor de Tussenvoorziening. Dit is een organisatie die mensen helpt die afkomstig zijn uit de maatschappelijke opvang, bijvoorbeeld door schulden of doordat ze dakloos zijn geweest. In G8 wonen vragende en dragende bewoners; de dragende bewoners kunnen een handje helpen als dat nodig is, met ondersteuning van de Tussenvoorziening.

Verwijzing naar Nederlandse landschap
Buiten de plenaire zaal treffen politici en de pers elkaar bij de welbekende ‘patatbalie’. Door de geknikte vorm, sluit de nieuwe lange balie goed aan bij de reeds genoemde jaren 80 bouwstijl van Apon. Het symbolische ‘voortbouwen op wat er al is’, komt ook tot uiting in de materiaalkeuze van de balie. De houten latten zijn immers hergebruikt uit de oude Van Kleffenszaal.
Naast de plenaire zaal zijn er de zeven commissiezalen die zich als het ware in de ‘coulissen’ van de Statenpassage bevinden. De zalen ogen rustig en hebben dankzij de lichtgrijze tinten en perenhouten desks, die in een halve maanvorm opgesteld staan, een duidelijke samenhang met de plenaire zaal. Het stukwerk op de muren – een abstract gradiënt van golven en grijstinten – verwijst naar het Nederlandse landschap. Een deel van de wanden is bekleed met gesneden repen petfilt, een duurzame akoestische oplossing.

Flexibiliteit
De kern van deze tijdelijke huisvesting van de Tweede Kamer speelt zich af op de onderste drie verdiepingen, met o.a. de Statenpassage, commissiezalen, ledenrestaurant en de plenaire zaal. Toch zijn ook de overige verdiepingen van het gebouw van groot belang: hier zetelen immers de ambtelijke ondersteuning en de fracties. Deze kantooromgeving wordt gekenmerkt door frisse puien, lichte transparante ruimtes en zoveel mogelijk daglicht. In het ontwerp is bewust rekening gehouden met de noodzaak tot interne verschuivingen in het geval van een nieuwe verkiezingsuitslag. Door de plattegrond zo flexibel mogelijk in te vullen, kunnen medewerkers zonder al te veel moeite ‘verhuizen’ binnen het gebouw.

Zecc Architecten werd door het Rijksvastgoedbedrijf geselecteerd voor deze opgave omwille van de pragmatische, gegronde, ‘typisch Nederlandse’ werkwijze waar het bureau om bekend staat. Zelf noemt Zecc deze manier van aanpak ‘Grounded Architecture’, een vorm van ontwerpen die functioneel, duurzaam en zinnenprikkelend is. Deze werkwijze heeft zich bewezen in succesvolle transformaties van openbare gebouwen zoals het Drents Archief en de Utrechtse Bibliotheek aan de Neude. Beide projecten werden gewaardeerd om de ruimtelijke kwaliteit en de juiste balans tussen karakteristieke elementen én nieuwe toevoegingen. In samenwerkingen heeft Zecc de reputatie zich meedenkend en optimistisch op te stellen. Dit profiel, in combinatie met de reeds opgebouwde ervaring en gerealiseerde projecten, sloot wat het Rijksvastgoedbedrijf betreft ideaal aan op de uitdaging een tijdelijk onderkomen te creëren voor de Tweede Kamer.